61. Konferencja 'Kliniczne Dni Buska-Zdroju'

      W dniach 20-21 maja odbyła się 61. Konferencja Dni Kliniczne Buska-Zdroju. Konferencję otworzyła Dyrektor ds. Medycznych "Uzdrowiska Busko-Zdrój" S.A. dr med. Justyna Śliwińska.
      Pierwszy dzień tradycyjnie już był Dniem Reumatologicznym, w tym roku poświęconym pierwotnym układowym zapaleniom naczyń. Wydawałoby się, że ten właściwie niszowy problem nie spotka się ze zbyt dużym zainteresowaniem. Otóż nie. Ku naszemu zdziwieniu, zgromadził on około 150 uczestników. Powodem podjęcia tego tematu były duże problemy diagnostyczne u pacjentów z tymi schorzeniami, co prowadzi do późnego, czasem po kilku latach trwania choroby, rozpoznania. W części przypadków choroby te mogą stanowić zagrożenie dla życia, np. ziarniniakowatość Wegenera, bądź prowadzić do powstania nieodwracalnych zmian narządowych. Przyczyną opóźnienia w postawieniu właściwej diagnozy jest po pierwsze - rzadkość występowania tych schorzeń, po drugie - bardzo różnorodny obraz chorobowy, spowodowany możliwością zajęcia praktycznie wszystkich narządów i po trzecie - brak badań markerowych dla tych jednostek, o czym we wstępie powiedziała dr med. Maria Maciejowska-Roge.
      Prof. dr hab. Maria Majdan z AM w Lublinie, która już od kilku lat patronatem naukowym obejmuje Dzień Reumatologiczny, omówiła olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic, w tym coraz częściej rozpoznawaną polimialgię reumatyczną, której rozpoznanie musi być poparte diagnostyką wykluczającą przede wszystkim procesy rozrostowe. Profesor Maria Majdan zwróciła uwagę na coraz częstsze stwierdzanie zmian zapalnych w aorcie, rolę angio-TK i MR w ich rozpoznawaniu. Prof. dr hab. Dorota Krasowska z AM w Lublinie w swoim wykładzie w sposób bardzo klarowny i co ważne w przypadku zmian dermatologicznych, poparty dużą ilością zdjęć, omówiła zmiany zapalne małych naczyń skóry, jakie mogą występować w większości pierwotnych układowych zapaleń naczyń. Zwróciła uwagę na dużą rolę badania histopatologicznego.
      W czasie dyskusji pojawił się problem różnicowania zmian o typie zapalenia leukocytoklastycznego u pacjentów z układowymi chorobami tkanki łącznej i jednocześnie współistniejącą nadwrażliwością na leki.
      Od 2 lat na Klinicznych Dniach obecne są zagadnienia reumatologii dziecięcej. Prof. dr hab. Ewa Tuszkiewicz-Misztal z AM w Lublinie w swoim wykładzie, popartym prezentacją przypadków, skupiła się przede wszystkim na chorobie Kawasakiego i chorobie Takayasu. Choroba Kawasakiego dotyczy szczególnie dzieci pochodzenia azjatyckiego. W związku z migracją ludności tego rejonu coraz częściej w Polsce można się z nią spotkać Chorują na nią dzieci najczęściej do 4 rż. Szalenie istotne jest jej wczesne rozpoznanie i szybkie wdrożenie leczenia, co zapobiega powstawaniu szczególnie groźnego powikłania, jakim są tętniaki naczyń wieńcowych. W początkowej fazie choroby występuje gorączka trwająca ok. 10 dni i w tym czasie dołączają się zmiany skórne w różnej postaci. Charakterystyczne jest przekrwienie spojówek, śluzówek, malinowy język, pękanie i zaczerwienienie warg, limfadenopatia. Po ok. 10 dniach następuje łuszczenie skóry na dłoniach i często w okolicy genitaliów. Decydujące znaczenie ma rozpoznanie choroby w tej ostrej fazie i włączenie leczenia zapobiegającego powstawaniu tętniaków.
      Leczeniem z wyboru są wlewy immunoglobulin i kwas acetylosalicylowy. Niestety nie ma żadnego markerowego badania, które ułatwiłoby rozpoznanie. Ziarniniakowatość Wegenera jest również chorobą często zagrażającą życiu pacjentów. Zwłaszcza postać przebiegająca z krwawieniem do pęcherzyków płucnych, kłębuszkowym zapaleniem nerek, zwężeniem podgłośniowym tchawicy. Średnie przeżycie chorych bez leczenia szacuje się na 5 miesięcy. W wyniku leczenia remisję udaje się osiągnąć u ok. 75% chorych. Częste jednak są nawroty. Dr hab. med. Katarzyna Życińska z AM w Warszawie, współautorka doskonałej monografii pt "Pierwotne układowe zapalenia naczyń", przedstawiła schematy indukcji i podtrzymywania remisji. Szeroko omówiła badania dotyczące nowych terapii w postaciach opornych na tradycyjne leczenie - dotychczasowe obserwacje nie potwierdzają skuteczności inhibitorów TNF-alfa, natomiast obiecujące są wynika badań z użyciem rituximabu, zarówno w indukcji jak i podtrzymywaniu remisji.
      Zespół antyfosfolipidowy, jeden z najmłodszych zespołów chorobowych współczesnej medycyny, był przedstawiony przez dr med. Lidię Ostanek z Pomorskiej AM w Szczecinie, wybitną znawczynię tego zagadnienia. Skutkiem obecności przeciwciał antyfosfolipidowych jest zakrzepica, ale też dochodzi do zmian zapalnych w naczyniach. Dr med. Lidia Ostanek zwróciła uwagę na konieczność brania pod uwagę tego zespołu u młodych pacjentów w diagnostyce różnicowej udarów mózgu, przemijającego niedokrwienia mózgu, zawałów mięśnia sercowego. Przedstawiła schematy profilaktyki i leczenia p-zakrzepowego u pacjentek z zespołem antyfosfolipidowym w ciąży, a także postępowania okołooperacyjnego u tych pacjentów.
      Bardzo dużym zainteresowaniem cieszyły się opisy przypadków, prezentowane przez lekarzy z Oddziału Reumatologicznego Szpitala we Włoszczowie. Niezwykle dydaktycznym był opis przypadku pacjentki z olbrzymiokomórkowym zapaleniem tętnic wikłanym dwukrotnie gruźlicą płuc. Przypadek ten był prezentowany przez dr Mirosławę Paździerz z Oddziału Pulmunologicznego Szpitala w Czerwonej Górze i dr Ewę Pater. Po pierwsze - wskazał on na ciągle bardzo istotną rolę wywiadu i badania fizykalnego, po drugie - na zwiększone ryzyko zakażenia, bądź uaktywnienia zakażenia prątkami gruźlicy u pacjentów leczonych lekami immunosupresyjnymi, w tym kortykosterydami. W dyskusji zastanawiano się nad koniecznością wprowadzenia zasad profilaktyki u tych pacjentów. Wskazano na konieczność współdziałania lekarzy różnych specjalności w prowadzeniu chorych z tymi schorzeniami.
      Prezentowane przez dr Annę Dróżdż trudności terapeutyczne u pacjentki z toczniem układowym, z pokrzywką naczyniową, nadwrażliwością na różne leki wywołały żywą dyskusję, a przypadek zespołu Churga-Straussa, przedstawiony przez dr. Tomasza Skowrona, pokazał jak żmudna jest diagnostyka różnicowa pierwotnych układowych zapaleń naczyń. Należy podkreślić, że pomimo trudnej tematyki spotkania i przedłużenia czasu obrad, co było wynikiem rzeczywistego zainteresowania, ciekawej i żywej dyskusji, do końca spotkania pozostała spora grupa entuzjastów. Sobota 21 maja była Dniem Gastroenterologicznym. Sesja była prowadzona przez prof. dr. hab. Stanisława Głuszka - Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie chirurgii, dr. med. Krzysztofa Bartosza - Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie gastroenterologii i dr. med. Andrzeja Jamrego. Ideą spotkań w Busku jest interdyscyplinarne spojrzenie na szczegółowe zagadnienia medyczne. I tak było w Dniu Gastroenterologicznym. O nieswoistych zapaleniach jelit mówili gastroenterolodzy, reumatolodzy, chirurdzy, pediatrzy. Dr n med. Katarzyna Bujak, z Oddziału Wewnętrznego Szpitala w Starachowicach, szczegółowo przedstawiła złożoną i ciągle niejasną etiopatogenezę nieswoistych zapaleń jelit - znaczenie czynników genetycznych, środowiskowych, w tym wpływu palenia tytoniu, zakażeń różnymi drobnoustrojami oraz czynników immunologicznych.
      Dr n. med. Tomasz Wollny, ze Świętokrzyskiego Centrum Onkologii, omawiając diagnostykę niezapalnych chorób jelit, podzielił się własnymi obserwacjami z badań endoskopowych, obrazując je jednocześnie licznymi zdjęciami. O powikłaniach pozajelitowych w niezapalnych chorobach jelit mówiła dr med. Ewa Wrzesińska-Ambroż, a szczegółowo zmiany w narządzie ruchu omówiła dr hab. med. Jolanta Parda-Turska z AM w Lublinie.
      Także w Dniu Gastroenterologicznym był akcent pediatryczny. Dr Jolanta Maślany, ze Szpitala Dziecięcego w Kielcach, zaprezentowała dwa przypadki dzieci z chorobą Crohna, przedstawiając trudności diagnostyczne wynikające z bardzo niecharakterystycznego przebiegu tych schorzeń u dzieci, jak i problemy terapeutyczne. Standardy leczenia wrzodziejącego zapalenia jelit i choroby Crohna omówiła dr Iga Detka-Kowalska, z Oddziału Wewnętrznego Szpitala w Końskich. Leczenie biologiczne inhibitorami TNF-alfa (infiliximab, adalimumab), problemy ściśle z nim związane, jak i problemy wynikające z programów lekowych przedstawiła dr med. Justyna Kotynia z AM w Łodzi. Dyskutowano także na temat leczenia chirurgicznego w tych jednostkach, które omówił dr med. Jarosław Matykiewicz ze Szpitala Wojewódzkiego w Kielcach.
      Kolejnym dowodem na rzeczywiste zainteresowanie problematyką i czynny udział uczestników była ex tempore przygotowana przez dr. Stefana Podeska prezentacja przypadku, do której skłonił go wykład dr med. Brygidy Kwiatkowskiej z Instytutu Reumatologii w Warszawie, o zmianach w układzie ruchu po infekcjach przewodu pokarmowego bakteriami gram ujemnymi.
Jak co roku, podczas Klinicznych Dni Buska-Zdroju pogoda dopisywała, co sprzyjało spacerom po Parku Zdrojowym, spotkaniom w ogródkach kawiarnianych. Tegoroczne Dni zgromadziły uczestników także spoza naszego województwa. Spotkanie finansowane było w głównej mierze przez "Uzdrowisko Busko-Zdrój" S.A., a także firmy farmaceutyczne.

dr med. Maria Maciejowska-Roge
konsultant wojewódzki
w dziedzinie reumatologii